Nederlandse Vereniging voor Cardiologie
Nieuwsbrief
Commentaar van de redactle Met het nieuwe jaar voor ons is het goed vooruit te kijken naar datgene wat ons als cardiologen in het algemeen en als leden van de NVVC in het bijzonder in 2002 te wachten staat. DBC's In deze kolommen bent u door de voorzitter van de Beroeps Belangen Commissie, J. Bucx, en door collega Bijl regelmatig op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen op het terrein van de diagnose-behandelingscombinaties (DBC's). Hoewel het emaar uitziet dat de DBC's op termijn een wezenlijk instrument zullen zijn in de praktijkvoering van iedere medisch specialist is het nog volstrekt onduidelijk wanneer dit precies zal gebeuren. Om die reden blijken er dan ook grote verschillen te zijn in de implementatiegraad van de DBC-registratie in de diverse cardiologische praktijken. Het bureau van de NWC Zoals u elders in deze kolommen hebt kunnen lezen, heeft de heer E.R Akkerman in december jl. afscheid genomen als directeur van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie. Momenteel is het Dagehjks Bestuur drukdoende te zorgen voor adequate opvolging. Mogelijk dat hierover meer bekend is bij het verschijnen van dit nummer. Mocht dit inderdaad het geval zijn, dan zal er op de website aandacht aan worden besteed.
Opleiding De opleiding tot cardioloog wordt de laatste tijd - en dat zal ook in de toekomst het geval zijn - geconfronteerd met grote veranderingen, zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin. In kwalitatieve zin blijkt de relatie met het moederspecialisme inteme geneeskunde meer te zijn toegespitst op de
26
NWC-bestuur Dr. M.J. de Boer, voorzitter. Prof. dr. E.E. van der Wall, vice-voorzitter. Dr. R.F. Visser, secretaris. W.M. Muijs van de Moer, thesaurier.
NWC-bureau Mevrouw A. Veen-van Eck, office-manager. Postbus 19192, 3501 DD Utrecht. Tel.: 030-234 50 00, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected] Redactie Nieuwsbrief Mw. A. Veen-van Eck, coordinatie. Dr. R.F. Visser, DB-zaken. Tel.: 030-234 50 00, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected]
moderne praktijk. Tijdens de interne vooropleiding wordt verwacht dat de assistenten gedurende een jaar stages lopen in aan de cardiologie gelieerde specialismen zoals intensive care, longziekten en nierziekten, of op de polikliniek van hypertensie, diabetes en lipidenstoornissen (vasculaire geneeskunde). Daarnaast zijn er nog vele andere wijzigingen voorgesteld die op het najaarscongres van de NVVC zijn ingebracht en waarop men tot 5 december jl. mocht reageren middels de website www.cardiologie.nl. Op de website van de NVVC kunnen de volledige voorstellen worden bekeken. In kwantitatieve zin is er tegelijkertijd sprake van een substantiele uitbreiding van het aantal op te leiden cardiologen. Nadat het eerste rapport van de Commissie Behoefteraming en Op-
leidingscapaciteit onder voorzitterschap van G.P. Molhoek in 1999 verscheen, waarin een tekort van circa 160 cardiologen op een termijn van vijf jaar werd geprognosticeerd, bleek een jaar later uit het tweede rapport Molhoek dat het aantal assistenten in opleiding reeds aanzienlijk was gegroeid. Hoe de uitbreiding verder is toegenomen, zal blijken uit het derde rapport dat dezer dagen het licht zal zien. Het is duidelijk dat dergelijke toenames aan assistenten in opleiding vragen om een aanzienlijke uitbreiding van de opleidingscapaciteit. Bij deze uitbreiding, die grotendeels door de Aklinieken wordt verzorgd, dienen ook de B-klinieken een belangrijke taak te vervullen. Enerzijds zien we een uitbreiding van het aantal assistenten in opleiding per B-kliniek en anderzijds is inmiddels het aantal B-klinieken toegenomen. Een paar kanttekeningen zijn hierbij op zijn plaats. We dienen ons te realiseren dat gezien het feit dat van de vier jaar opleiding cardiologie er een in een B-kliniek kan worden doorgebracht, er op elke drie plaatsen in een A-kliniek slechts een plaats in een B-kliniek nodig is. Aangezien het aantal B-klinieken groter is dan uit deze verhouding zou blijken, lijkt het dat ook andere dan puur opleidingstechnische motieven een rol spelen. Aangezien A-klinieken overeenkomsten aan kunnen gaan met meerdere B-klinieken, kunnen B-klinieken dit uiteraard eveneens doen met meerdere A-klinieken. Deze ontwikkeling wordt dan ook waargenomen. Gezien de turbulente veranderingen die ons te wachten staan, is hier een belangrijke en verantwoordelijke taak weggelegd voor het Concilium Cardiologicum. Website De website www.cardiologie.nl zet het eerder ingeslagen beleid voort. Inhou-
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
Nederlandse Vereniging voor Cardiologie
Nleuwsbrief
delijk zal de hoofdredactie nog attenter de nieuwste ontwikkelingen blijven volgen en ze op een prettige en goed te lezen wijze, zoals dat hoort bij een medium, op de site plaatsen. De ontwikkelingen kunt u van dag tot dag op het web volgen. De inbreng van eenieder en met name van de correspondenten wordt zeer gewaardeerd. Na een lastige start concentreert de hoofdredactie zich uitsluitend op de inhoud en vorm, waarbij de adviezen van collega dr. C.J.M. van den Berg van grote waarde zijn gebleken. Een belangrijke ontwikkeling is de subsite op het gebied van farrnacotherapie, die momenteel wordt gerealiseerd onder leiding van prof. dr. W.H. van Gilst. Congressen van de NWC Voor het eerst sinds jaren zal er rust zijn wat betreft de locatie waar de congressen van de NVVC zullen plaatsvinden. Net als in het jaar 2001 zal immers het Voorjaarscongres plaatsvinden in Scheveningen, alwaar u in de late aprilzon tussen de lezingen door kunt uitwaaien op het Scheveningse strand. Het Najaarscongres zal weer plaatsvinden in de beslotenheid van de bossen van Ermelo. Zoals u weet is het Voorjaarscongres een gebeurtenis waarbij ook verwante organisaties zijn betrokken (thoraxchirurgen, fimctielaboranten, hartverpleegkundigen), terwijl we op het Najaarscongres 'onder ons' zijn. Ook dit jaar zullen het ongetwijfeld weer fraaie congressen worden onder de bezielende leiding van dr. A.J. Funke Kupper. De website zal er verslag van doen. CVOI Het eigen CardioVasculair Onderwijs Instituut (CVOI) dat de bij- en nascholngsactiviteiten initieert en accrediteert voor de cardiologen en voor de cardiologen in opleiding laat in zijn programma
J.P. Smedema, agio in het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam; - A. Huizenga, agio in het Universitair Medisch Centrum St. Radboud te Nijmegen; - Dr. RA.M. van Liebergen, agio in het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam; - Dr. J. Brouwer, cardioloog in het Medisch Centrum Leeuwarden; - B.M. Swinkels, arts-assistent in het Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein. -
'C voor 2001-2002 zien dat het instituut vernieuwend is en toegespitst op de ontwikkelingen in onderzoek en 'evidencebased' behandelingsstrategieen.
Gedragscode Geneesmiddelenreclame en accredftatle Organisatoren van een wetenschappelijk programma zijn verantwoordelijk voor de naleving van de regelgeving van de Gedragscode Geneesmiddelenreclame en van de Gedragscode van Fondsenwerving in de Zorgsector van het Instituut voor Sponsoring en Fondsenwerving (ISF). Deze regelgeving kunt u vinden op respectievelijk www.cgr.nl en www.isf.nl. Ook deelnemers en spreker(s) zijn aan deze regelgeving gebonden. Het leek de Commissie Kwaliteit en het CVOI een goed idee u nog eens op deze regelgeving te wijzen. Namens de Commissie Kwaliteit, dr. A.J. Funke Kupper, voorzitter.
Kandidaatleden - J. Constandse, agio in het Rijnstate Ziekenhuis te Arnhem; - F.J. Prins, agio in het OLVG te Amsterdam; - S. Talib, agio in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven; - B.L.J.H. Kietselaer, agiko in het Academisch Ziekenhuis Maastricht; - E.H. Hoekstra, agnio in het Martini Ziekenhuis te Groningen; Allaart, agio in VU Medisch Centrum te Amsterdam;
- Dr. C.P.
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
27
Nederlandse Vereniging voor Cardiologie
Nleuwsbrief
C~~~
Wetenschappelijk Voor aarscongres Nederlandse Vereniging voor Cardiologie In samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie, de Nederlandse Vereniging voor Hart- en VaatVerpleegkundigen en de Nederlandse Hartfunctie Vereniging
Donderdag 25 april 2002: satellietsymposium Vridag 26 april 2002: wetenschappelyk programma in het Kurhaus te Scheveningen De abstracts voor het congres dienen uiterlijk woensdag 13 februari 2002 op het NVVC-bureau te zijn ontvangen. De abstractformulieren en instructies kunt u vinden op www.cardiologie.nl Met ingang van 1 januari 1998 is de plansponsoring van de NVVC in werking getreden. De NVVC is deze firma's zeer erkentelijk voor de structurele steun die zij hiermee de vereniging bieden. -
-
-
-
Astra Zeneca Aventis Pharma Bayer B.V. Boehringer Ingelheim B.V. Bristol-Myers Squibb B.V. Byk Nederland B.V. Cordis B.V./Johnson & Johnson Company Eli Lilly Nederland B.V.
28
-
-
-
-
-
Guidant Europe Holland Medical B.V. Medtronic B.V. Merck Sharp & Dohme B.V. Novartis Pharma B.V. Pfizer B.V. Philips Nederland B.V., Medical Systems Roche Nederland B.V.
-
-
-
-
-
-
-
Sanofi-Synthelabo B.V. Schering-Plough B.V. Servier Nederland B.V. Terumo Benelux B.V. Tramedico B.V. Van den Bergh Nederland Yamanouchi Pharma B.V. 3M Pharma Nederland B.V.
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
Be geleid ingscommissie
Hartinterventies Nederland
Nieuwsbrief
Begeleidingscommissie Hartinterventies Nederland WachtlJstinventarlsatle PTCA en hartoperatles - pelidatum 15 oktober 2001 Dr. K. T. Koch, secretaris BHN, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam. Ziekenhuls AMC Amphia Antonius AZM AZN AZG AZVU Catharina Dijkzigt LUMC OLVG UMCU Weezenlanden Totaal
Modlane wachttlJd PTCA In maanden 0,5 1,5 0,75 0,5 0,5
Voorspolde wachttlJd PTCA In maanden 1 2 1 1,5 1 1 1,5 1
1 1 1
1,5 0,75 0,75 1 0,75
0,75 0,5 0,5 0,5 3 maanden >2 maanden 40 0 0 11 105 30 93 0 0 32 0 0 37 0 0 60 0 0 16 2 0 1 40 3 1 43 0 36 0 0 30 0 0 48 0 0 39 1 1 37 619 13
NB: informatie over wachttijden te verkrijgen bij het desbetreffende ziekenhuis.
Ziekenhuls AMC Amphia Antonius AZM AZN AZG AZVU Catharina Dijkzigt LUMC OLVG UMCU Weezenlanden Totaal
Voorspelde wachttljd hartoperatles In maanden 1,5 1,5 4 4 5
4,5 3,5
Aantal ptUnlinte op de hartopewachtlUst Medlane wachttjd hartoperatlo In maanden totaal :3 maandon >2 maanden 9 5 58 0,75 1
1,5 1
2,5 2,5 1,6
1
1
4,5 9 1,5 2
1,5
8
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
4
1,5 2 3,5
177 330 127 166 93 86 95 115 205 91 80 265 1888
50 103 35 27 41 37 16 45 179 3 65 163 773
23 73 15 24 28 15 6 25 144 0 0 122 480
29
Cardio Vasculair Onderwijs Instituut
_og_!mmm
Getting research Into practice Voordat diagnostische en therapeutische technieken routine worden in de praktijk van de cardioloog, zijn meestal jaren van onderzoek en ontwikkeling verlopen. Veel onderzoek leidt zelf niet eens tot bruikbare toepassingen. Anderzijds bereiken zeer bruikbare ontwikkelingen de praktijk pas zeer laat doordat een goede link tussen onderzoek en klinische implementatie ontbreekt. Die link tussen basisonderzoek en klinische implementatie wordt bij uitstek gevormd door het Interuniversitair Cardiologisch Instituut Nederland (ICIN). Sinds 1997 ontwikkelt het CVOI samen met het ICIN nascholingsdagen met als thema: 'Getting research into practice' (GRIP). Deze vijfde GRIP-cursus heeft als thema: 'Advanced Cardiac Imaging - where do we go from here?'
Advanced Cardiac Imaging - where do we go from here? Cardiac imaging heeft de laatste jaren een voortvarende technische ontwikkeling doorgemaakt. De toepassingen bij wetenschappelijk onderzoek zijn onDr. H.R. Michels, directeur, cardioloog. Mw. N.M. Panhuyzen-Goedkoop, co6rdinator, cardioloog. Mw. K.B. Schick, office manager. CVOl-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01. fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected]
voorstelbaar groot. De klinische toepassing kent echter zijn beperkingen. Deze GRIP-cursus toont u een overzicht van de technische ontwikkelingen en bijzondere klinische toepassingen voor de diagnostiek van hart- en vaatziekten, waarbij u wordt meegenomen langs echocardiografie (onder meer TDI), nucleaire technieken, MRI, EBCT, PET en diverse vormen van stressonderzoek. Ook nieuwe tracers die worden toegepast in de wereld van 'Advanced Cardiac Imaging' komen aan bod. In de workshops wordt dieper met u ingegaan op de in de plenaire sessie besproken onderwerpen. E E.E. van der Wall, A.C. van Rossum, cursusleiders.
Programma Getting research Into practice: Advanced Cardiac Imaging - where do we go from here? vrlJdag 18 Januarl 2002, Gertrudis Kapel, Utrecht LET OP: VERPLAATST VAN 14 DECEMBER 2001
Vrijdag 18 januani 2002 09.00 uur
Ontvangst en inschrijving
Voorzitter M.J.M. Cramer 09.30 uur
E.E. van der Wall
Inleiding
Advanced Cardiac Imaging Tidal wave Doppler Imaging (TDI) en 3D-echocardiografie: 09.45 uur principe, ontwikkeling en klinische toepassing Positron Emission Tomography (PET): 10.10 uur ontwikkeling en toepassimg van nieuwe tracers Cardiac CT: Electron Beam Computed Tomography and multi-slice CT 10.35 uur
1.00 uur
30
W. Jaarsma
F.C. Visser K Nieman
Koffie
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs Instituut
Clinical applicatiorI 11.30 uur Echocardiografie, echo-doppler en oesophagusechocardiografie: state ofthe art 11.55 uur Nucleaire stress: een nieuwe gouden standaard? 12.20 uur MRI: waarom doen wij dit?
12.45 uur
Lunch
13.30 uur
Drie workshops a 35 minuten: I Echocardiografie: van techniek naar diagnostiek II Nucleaire geneeskunde: van stress naar praktijk III MRI: van beeld naar patient
15.15 uur
Thee
15.35 uur
Samenvatting en sluiting
C.H. Peels E.E. van der Wall A.C. van Rossum
C.H. Peels/W. Jaarsma E.E. van der Wall/M.J.M. Cramer A.C. van Rossum
A.C. van Rossum
Doelgroep Cardiologen (in opleiding), nucleair-geneeskundigen en radiologen. NVVC-accreditatie 8 punten.
Aanmelding U kunt zich aanmelden door ondertekening van de eenmalige incassokaart voor een bedrag van E 140,-. Annuleren Tot 7 dagen van tevoren wordt £ 25,- in rekening gebracht, daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd. Voor meer informatie
CVOI-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected], Internet: www.cvoi.org.
Wijziging Deelnemersbijdragen CVOI-cursus m.i.v. 1 september 2001 * *
* *
standaardcursus avondcursus echoavonden OCC annuleringskosten tot 7 dagen tevoren daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd
Netherlands Hcart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
£ 140,£ 35,£ 115,70,£E 25,-
31
Cardio Vasculair Onderwijs Instituut
sX
Antitrombotische behandeling bliJ coronair IlJden: nleuwe gegevens 2001 Bij de behandeling van patienten met een acuut coronair syndroom nemen antitrombotische geneesmiddelen een prominente plaats in. De pathogenetische betekenis van thrombi in de kransvaten is groot, en de mogelijkheden voor preventie en behandeling hiervan zijn sterk toegenomen. Klinisch worden verschillende vormen van acute coronaire syndromen onderscheiden, en bij elk hiervan heeft de antitrombotische behandeling de laatste jaren een eigen wetenschappelijke ontwikkeling doorgemaakt. Er is een mozaiek ontstaan van klinisch-wetenschappelijke 'evidence', waardoor geneesmiddelen soms bij verschillende indicaties verschillend lijken te werken.
tI - l a*-S
zuilen toelichten en hun mening zullen
In het jaar 2001 is aan deze wetenschappelijke basis een belangrijke hoeveelheid nieuwe evidence toegevoegd. Er zijn nieuwe middelen geintroduceerd en bestaande middelen zijn op de proef gesteld bij nieuwe indicaties, in nieuwe doseringen of in nieuwe combinaties. Dat biedt mogelijkheden om onze zorg te verbeteren, maar het geeft ook problemen om al deze gegevens in de praktijk te integreren. Om dit zo goed mogelijk te doen, is een CVOIsymposium georganiseerd waar Nederlandse experts de nieuwe gegevens
geven over de betekenis ervan voor de praktijk. Om dit te laten aansluiten bij de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC), zullen vertegenwoordigers van de werkgroep Acute Coronaire Syndromen (WACS) een bijdrage leveren. Tevens zal de Werkgroep Farmacotherapie van de NVVC vertegenwoordigd zijn. In discussie met de deelnemers zal getracht worden te komen tot aanbevelingen en eventueel aanvullingen voor de bestaande richtlijnen. R.J.G. Peters, cursusleider.
Programma Antftrombotlsche behandeling bli coronair Iliden: niouwe gegevens 2001.
Programma Antitrombotische behandellng blJ coronair lliden: nleuwe gegevens 2001 Vrljdag 25 januarl 2002, Grand Hotel Karel V, Utrecht 09.30 uur
Ontvangst en inschrijving
10.00 uur
Opening
Deel 1. Antitrombotische behandeling bij onstabiele angina pectoris
R.J.G. Peters Voorzitter: P.J.L.M. Bernink
GP-IIb/IIIa-remmers GUSTO IV meta-analyse
M.L. Simoons E. Boersma
10.40 uur
Clopidogrel (CURE)
R.J.G. Peters
11.10 uur
Orale anticoagulantia (WARIS 2, ASPECT)
F.W.A. Verheugt
11.40 uur
Discussie
A.A. Voors/P.J.L.M. Bernink
12.15 uur
Lunch
10.10 uur
32
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs Instituut
Deel 2. Antitrombotische behandeling bij interventie
Voorzitter: M.J. de Boer
13.30 uur
GP-IIb/IIIa-remmers bij interventie (TARGET, ESPRIT)
H.R. Michels
14.00 uur
Clopidogrel bij interventie (PCI-CURE)
R.J.G. Peters
14.30 uur
Orale anticoagulantia bij interventie (BAAS)
J.M. ten Berg/F.W.A. Verheugt
15.00 uur
Discussie
H.R. Michels/M.J. de Boer
15.15 uur
Thee
Deel 3. Antitrombotische behandeling bij infarct
Voorzitter: F.W.A. Verheugt
15.45 uur
Trombolyse en GP-IIb/AIIa-remmers (ASSENT 3, GUSTO V)
A.E.R. Arnold
16.15 uur
Primaire PTCA en GP-IIb/IIIa-remmers
M.J. de Boer
16.45 uur
Discussie
W.H. van Gilst/F.W.A. Verheugt
17.00 uur
Sluiting
Doelgroep Cardiologen (in opleiding).
NVVC-accreditatie 8 punten. Aanmelding U kunt zich aanmelden door ondertekening van de eenmalige incassokaart voor een bedrag van E 140,-. Annuleren Tot 7 dagen van tevoren wordt £ 25,- in rekening gebracht, daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd. Voor meer informatie CVOI-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected], Internet: www.cvoi.org.
Netherlands Hcart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
33
Cardio Vasculair Onderwijs Instituut
Proramma
CVOI
Verllcht de automatische pacemaker uw
praktljk?
De volautomatische pacemaker komt eraan. In de afgelopen jaren zijn ontwerpen voor het automatisch vaststellen van de prikkel- en sensingdrempel van boezem en kamer gereedgekomen. Thans worden bij geimplanteerde pacemakers de langetermijnresultaten van deze algoritmen getoetst. Naast deze basisvoorwaarden voor chronische hartstimulatie zijn inmiddels ook de voortdurende aanpassing van het AV-interval en van de sensoren voor de adaptatie van de stimulatiefrequentie breed geaccepteerde programma's van de zelfstandig werkende pacemaker. Wegens het steeds vaker optreden van boezemritmestoornissen is de automatische interpretatie hiervan door de pacemaker van groot belang geworden. Dit vroeg om geavanceerde algoritmen voor 'mode switching'. Daamaast kan de huidige generatie pacemakers veel
informatie vergaren over het finctioneren van de pacemaker, de geleiders, de batterij en het intrinsieke hartritme. Dit heeft tot gevolg dat door 'logging' van de data het diagnostische vermogen van de pacemaker enorm is toegenomen. Op het eerste gezicht lijkt 'deze verzelfstandiging' van de chronische stimulatie therapie uiterst aantrekkelijk, omdat de controles tijdens follow-up minder tijd en energie vergen en eventuele gebreken sneller zichtbaar worden. Met andere woorden, de automatische pacemaker zou kunnen leiden tot een vermindering van de werkbelasting voor de cardioloog en de pacemakertechnicus.
Of dat op dit moment al echt het geval is, is nog maar de vraag. Is de kwaliteit van de automatisering van de pacing- en sensingfincties zo betrouwbaar dat we er blindelings op kunnen vertrouwen? En wat moet er gedaan worden met de overvloed aan langetermijngegevens die als een rapport op ons bureau wordt neergelegd? Wie is er uiteindelijk verantwoordelijk voor de automatische veranderingen die de pacemaker toepast? Tijdens deze zevende Pacemakercursus zullen aan de hand van casuistiek en de meest recente gegevens uit de literatuur de prestaties van de verschillende programma's worden besproken. Zoals gewoonlijk is uw bijdrage aan de discussie onmisbaar om een standpunt over deze ontwikkeling te kunnen formuleren. N.M. van Hemel, cursusleider.
Programma Verlicht de automatische pacemaker uw praktljk? Vrljdag 22 februarl 2002, Gertmdls Kapel, Utrecht
Voorzitter: L. C. Slegers, namens de werkgroep Hartstimulatie N.M. van Hemel
09.30 uur
Opening
09.35 uur
Toets; opinie van de deelnemers
09.45 uur
Is automatische drempelmeting voldoende betrouwbaar?
W.G. de Voogt
10.30 uur
Kan patroonherkenning van het intracardiale signaal volledig worden geautomatiseerd?
F.H.M. Wittkampf
1 1.00 uur
Koffie
11.30 uur
Verbeteren de diagnostische functies van de pacemaker onze behandeling?
R. Stroobandt
12.30 uur
Automatische aanpassing van de stimulatiefrequentie, een betrouwbare zaak?
RC. Funck
34
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs lnstituut
13.00 uur
Lunch
Voorzitter: H.J. G.M. Crijns, namens de Commissie Hartritmestoornissen van de NVVC Thema 'De dageijkse praktijk'; een serie klinische observaties over het nut en de onzin van automatisering van pacemakers Casus 1 Casus 2 Casus 3 Casus 4
P.J. Senden L.C. Slegers J. Lam G.P. Kimman
15.00 uur
Mijn visie op de automatische pacemaker
N.M. van Hemel/C.C. de Cock
15.40 uur
Discussie o.l.v. de middagvoorzitter
16.00 uur
Afsluiting
14.00 uur
N.M. van Hemel
Doelgroep Cardiologen (in opleiding), pacemakertechnici.
NVVC-accreditatie 8 punten. Aanmelding U kunt zich aanmelden door ondertekening van de eenmalige incassokaart voor een bedrag van e 140,-. Annuleren Tot 7 dagen van tevoren wordt E 25,- in rekening gebracht, daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd. Voor meer informatie CVOI-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected], Internet: www.cvoi.org.
Adres website en e-mailadressen gewijzigdl [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
www.cvoi.org
35
CardioVasculair Onderwijs Instituut
Cursusprogramma CVOI Datum 18 januari 2002
Titel/onderwerp/locatie
Cursusleider E.E. van der Wall/ A.C. van Rossum
Getting research into practice: Advanced Cardiac Imaging Gertrudis Kapel, Utrecht
Accreditatie 8 punten
25 januari 2002
Antithrombotische behandeling bij coronair lijden Grand Hotel Karel V, Utrecht
RJ.G. Peters
8 punten
7 februari 2002
Vijfde Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
2 punten
22 februari 2002
Automatische pacemaker Gertrudis Kapel, Utrecht
N.M. van Hemel
8 punten
7 maart 2002
Zesde Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
2 punten
8 maart 2002
Klepchirurgie Gertrudis Kapel, Utrecht
C.H. Peels/ L.H.B. Baur
8 punten
10-14 april 2002
View on Imaging in cardiology Florence, Italie
E.E. van der Wall/ N.M. Panhuyzen
12 punten
4 april 2002
Zevende Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
2 punten
25 en 26 april 2002
Voorjaarscongres NVVC Kurhaus, Scheveningen
Congrescommissie
23 mei 2002
Achtste Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
31 mei-1 juni 2002
Tour d'horizon Oranje Hotel, Noordwijk
M.J.M. Cramer/
H.R. Michels
20 punten
6-8 juni 2002
Hollands hart in Europa; coronaire sclerose European Heart House, Nice, Frankrijk
W.H. van Gilst
12 punten
14 juni 2002
De cardioloog te recht Gertrudis Kapel, Utrecht
R
van Nieuwenhuizen
8+4 punten 2 punten
8 punten
Overige symposla/cursussen geaccredfteerd door de Nederlandse Vereniging voor Cardlologle Datum
Titel/onderwerp/locatie
Cursusleider
24 januari 2002
Vascular biology workshop Sint Gerlach, Maastricht
P.A.F.M. Doevendans
6 punten
28-30 januari 2002
Towards molecular and gene therapy for heart disease San Diego, VS
P.A.F.M. Doevendans
8 punten
1 februari 2002
Rechterventrikel, in het perspectief van de algemene cardioloog Kasteel De Wittenberg, Wassenaar
J.H. Romkes
7 punten
7 en 8 februari 2002 Laatste cursus echocardiografie: ischemische hartziekten B.M. Delemarre Crown Plaza Promenade Hotel, Den Haag 36
Accreditatie
15 punten
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs Instituut
18-22 februari 2002
11th Postgraduate course on advances in cardiac ultrasound Davos, Zwitserland
J.RT.C. Roelandt
19 februari 2002
8ste Echoput-symposium: risicomanagement Restaurant De Echoput, Apeldoorn
L. Cozijnsen
1-2 maart 2002
Hedendaagse pacemakertherapie: supraventriculaire functiestoornissen en wat dan? Crans Montana, Zwitserland
H.J.G.M. Crijns
12 punten
Patientenpalet, een dokter, een gezondheidszorg, verschillende patienten Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg
KNMG
12 punten CPD
Medisch Specialist 2002 De Rode Hoed, Amsterdam
Orde
7-8 maart 2002
10 april 2002
24 punten 3 punten
8 punten CPD
Regels voor accreditatle van na- en bljscholing door de NWC/Commissle Kwalitelt-CVOI Algemene bepalingen bij het indienen van accreditatieaanvragen 1. Aanmelding van een cursus/symposium dient ten minste twee maanden (datum binnenkomst CVOI) voor de geplande cursusdatum te geschieden bij de directeur van het CVOI. Voor werkgroepen en commissies van de NVVC en voor regionale cardiologenverenigingen wordt een aanvraagtermijn van een maand gehanteerd. 2. Aanmeldingsformulieren zijn te verkrijgen bij het CVOI-bureau; het verzoek tot accreditatie wordt pas in behandeling genomen na ontvangst van de volledig ingevulde formulieren. 3. Het aanmeldingsformulier dient vergezeld te gaan van het programma van de cursus/het symposium, een lijst van leden van de programmacommissie en de uitnodigingsbrief. 4. Tot goed gebruik behoort dat de uitnodigingsbrief op eigen briefpapier geschiedt en niet op briefpapier van de sponsor. 5. Het programma moet algemeen toegankelijk zijn voor elke in Nederland werkzame cardioloog (i.o.). D.w.z. individuele mailing aan alle Nederlandse cardiologen (i.o.) en/oftijdige publicatie in het tijdschrift Netherlands Heart Journal (voorheen: Cardiologie). 6. Het programma moet inhoudelijk van hoogstaand niveau zijn, gewaarborgd door een onafhankelijke programmacommissie. 7. Accreditatie geschiedt op basis van inhoud en is onafhankelijk van de wijze van organisatie en de aard van sponsoring. 8. Rondom voor- en najaarscongressen van de NVVC wordt een accreditatievrije periode in acht genomen. Dit betekent dat vanaf de maandag voorafgaande aan genoemde congressen tot en met de zondag erna geen accreditatie aan andere cursussen ofcongressen kan worden verleend. (Besluit Algemeen Bestuur NVVC, december 1999.)
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
37
Nieuwsbrief
Commentaar van de redactle Met het nieuwe jaar voor ons is het goed vooruit te kijken naar datgene wat ons als cardiologen in het algemeen en als leden van de NVVC in het bijzonder in 2002 te wachten staat. DBC's In deze kolommen bent u door de voorzitter van de Beroeps Belangen Commissie, J. Bucx, en door collega Bijl regelmatig op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen op het terrein van de diagnose-behandelingscombinaties (DBC's). Hoewel het emaar uitziet dat de DBC's op termijn een wezenlijk instrument zullen zijn in de praktijkvoering van iedere medisch specialist is het nog volstrekt onduidelijk wanneer dit precies zal gebeuren. Om die reden blijken er dan ook grote verschillen te zijn in de implementatiegraad van de DBC-registratie in de diverse cardiologische praktijken. Het bureau van de NWC Zoals u elders in deze kolommen hebt kunnen lezen, heeft de heer E.R Akkerman in december jl. afscheid genomen als directeur van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie. Momenteel is het Dagehjks Bestuur drukdoende te zorgen voor adequate opvolging. Mogelijk dat hierover meer bekend is bij het verschijnen van dit nummer. Mocht dit inderdaad het geval zijn, dan zal er op de website aandacht aan worden besteed.
Opleiding De opleiding tot cardioloog wordt de laatste tijd - en dat zal ook in de toekomst het geval zijn - geconfronteerd met grote veranderingen, zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin. In kwalitatieve zin blijkt de relatie met het moederspecialisme inteme geneeskunde meer te zijn toegespitst op de
26
NWC-bestuur Dr. M.J. de Boer, voorzitter. Prof. dr. E.E. van der Wall, vice-voorzitter. Dr. R.F. Visser, secretaris. W.M. Muijs van de Moer, thesaurier.
NWC-bureau Mevrouw A. Veen-van Eck, office-manager. Postbus 19192, 3501 DD Utrecht. Tel.: 030-234 50 00, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected] Redactie Nieuwsbrief Mw. A. Veen-van Eck, coordinatie. Dr. R.F. Visser, DB-zaken. Tel.: 030-234 50 00, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected]
moderne praktijk. Tijdens de interne vooropleiding wordt verwacht dat de assistenten gedurende een jaar stages lopen in aan de cardiologie gelieerde specialismen zoals intensive care, longziekten en nierziekten, of op de polikliniek van hypertensie, diabetes en lipidenstoornissen (vasculaire geneeskunde). Daarnaast zijn er nog vele andere wijzigingen voorgesteld die op het najaarscongres van de NVVC zijn ingebracht en waarop men tot 5 december jl. mocht reageren middels de website www.cardiologie.nl. Op de website van de NVVC kunnen de volledige voorstellen worden bekeken. In kwantitatieve zin is er tegelijkertijd sprake van een substantiele uitbreiding van het aantal op te leiden cardiologen. Nadat het eerste rapport van de Commissie Behoefteraming en Op-
leidingscapaciteit onder voorzitterschap van G.P. Molhoek in 1999 verscheen, waarin een tekort van circa 160 cardiologen op een termijn van vijf jaar werd geprognosticeerd, bleek een jaar later uit het tweede rapport Molhoek dat het aantal assistenten in opleiding reeds aanzienlijk was gegroeid. Hoe de uitbreiding verder is toegenomen, zal blijken uit het derde rapport dat dezer dagen het licht zal zien. Het is duidelijk dat dergelijke toenames aan assistenten in opleiding vragen om een aanzienlijke uitbreiding van de opleidingscapaciteit. Bij deze uitbreiding, die grotendeels door de Aklinieken wordt verzorgd, dienen ook de B-klinieken een belangrijke taak te vervullen. Enerzijds zien we een uitbreiding van het aantal assistenten in opleiding per B-kliniek en anderzijds is inmiddels het aantal B-klinieken toegenomen. Een paar kanttekeningen zijn hierbij op zijn plaats. We dienen ons te realiseren dat gezien het feit dat van de vier jaar opleiding cardiologie er een in een B-kliniek kan worden doorgebracht, er op elke drie plaatsen in een A-kliniek slechts een plaats in een B-kliniek nodig is. Aangezien het aantal B-klinieken groter is dan uit deze verhouding zou blijken, lijkt het dat ook andere dan puur opleidingstechnische motieven een rol spelen. Aangezien A-klinieken overeenkomsten aan kunnen gaan met meerdere B-klinieken, kunnen B-klinieken dit uiteraard eveneens doen met meerdere A-klinieken. Deze ontwikkeling wordt dan ook waargenomen. Gezien de turbulente veranderingen die ons te wachten staan, is hier een belangrijke en verantwoordelijke taak weggelegd voor het Concilium Cardiologicum. Website De website www.cardiologie.nl zet het eerder ingeslagen beleid voort. Inhou-
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
Nederlandse Vereniging voor Cardiologie
Nleuwsbrief
delijk zal de hoofdredactie nog attenter de nieuwste ontwikkelingen blijven volgen en ze op een prettige en goed te lezen wijze, zoals dat hoort bij een medium, op de site plaatsen. De ontwikkelingen kunt u van dag tot dag op het web volgen. De inbreng van eenieder en met name van de correspondenten wordt zeer gewaardeerd. Na een lastige start concentreert de hoofdredactie zich uitsluitend op de inhoud en vorm, waarbij de adviezen van collega dr. C.J.M. van den Berg van grote waarde zijn gebleken. Een belangrijke ontwikkeling is de subsite op het gebied van farrnacotherapie, die momenteel wordt gerealiseerd onder leiding van prof. dr. W.H. van Gilst. Congressen van de NWC Voor het eerst sinds jaren zal er rust zijn wat betreft de locatie waar de congressen van de NVVC zullen plaatsvinden. Net als in het jaar 2001 zal immers het Voorjaarscongres plaatsvinden in Scheveningen, alwaar u in de late aprilzon tussen de lezingen door kunt uitwaaien op het Scheveningse strand. Het Najaarscongres zal weer plaatsvinden in de beslotenheid van de bossen van Ermelo. Zoals u weet is het Voorjaarscongres een gebeurtenis waarbij ook verwante organisaties zijn betrokken (thoraxchirurgen, fimctielaboranten, hartverpleegkundigen), terwijl we op het Najaarscongres 'onder ons' zijn. Ook dit jaar zullen het ongetwijfeld weer fraaie congressen worden onder de bezielende leiding van dr. A.J. Funke Kupper. De website zal er verslag van doen. CVOI Het eigen CardioVasculair Onderwijs Instituut (CVOI) dat de bij- en nascholngsactiviteiten initieert en accrediteert voor de cardiologen en voor de cardiologen in opleiding laat in zijn programma
J.P. Smedema, agio in het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam; - A. Huizenga, agio in het Universitair Medisch Centrum St. Radboud te Nijmegen; - Dr. RA.M. van Liebergen, agio in het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam; - Dr. J. Brouwer, cardioloog in het Medisch Centrum Leeuwarden; - B.M. Swinkels, arts-assistent in het Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein. -
'C voor 2001-2002 zien dat het instituut vernieuwend is en toegespitst op de ontwikkelingen in onderzoek en 'evidencebased' behandelingsstrategieen.
Gedragscode Geneesmiddelenreclame en accredftatle Organisatoren van een wetenschappelijk programma zijn verantwoordelijk voor de naleving van de regelgeving van de Gedragscode Geneesmiddelenreclame en van de Gedragscode van Fondsenwerving in de Zorgsector van het Instituut voor Sponsoring en Fondsenwerving (ISF). Deze regelgeving kunt u vinden op respectievelijk www.cgr.nl en www.isf.nl. Ook deelnemers en spreker(s) zijn aan deze regelgeving gebonden. Het leek de Commissie Kwaliteit en het CVOI een goed idee u nog eens op deze regelgeving te wijzen. Namens de Commissie Kwaliteit, dr. A.J. Funke Kupper, voorzitter.
Kandidaatleden - J. Constandse, agio in het Rijnstate Ziekenhuis te Arnhem; - F.J. Prins, agio in het OLVG te Amsterdam; - S. Talib, agio in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven; - B.L.J.H. Kietselaer, agiko in het Academisch Ziekenhuis Maastricht; - E.H. Hoekstra, agnio in het Martini Ziekenhuis te Groningen; Allaart, agio in VU Medisch Centrum te Amsterdam;
- Dr. C.P.
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
27
Nederlandse Vereniging voor Cardiologie
Nleuwsbrief
C~~~
Wetenschappelijk Voor aarscongres Nederlandse Vereniging voor Cardiologie In samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie, de Nederlandse Vereniging voor Hart- en VaatVerpleegkundigen en de Nederlandse Hartfunctie Vereniging
Donderdag 25 april 2002: satellietsymposium Vridag 26 april 2002: wetenschappelyk programma in het Kurhaus te Scheveningen De abstracts voor het congres dienen uiterlijk woensdag 13 februari 2002 op het NVVC-bureau te zijn ontvangen. De abstractformulieren en instructies kunt u vinden op www.cardiologie.nl Met ingang van 1 januari 1998 is de plansponsoring van de NVVC in werking getreden. De NVVC is deze firma's zeer erkentelijk voor de structurele steun die zij hiermee de vereniging bieden. -
-
-
-
Astra Zeneca Aventis Pharma Bayer B.V. Boehringer Ingelheim B.V. Bristol-Myers Squibb B.V. Byk Nederland B.V. Cordis B.V./Johnson & Johnson Company Eli Lilly Nederland B.V.
28
-
-
-
-
-
Guidant Europe Holland Medical B.V. Medtronic B.V. Merck Sharp & Dohme B.V. Novartis Pharma B.V. Pfizer B.V. Philips Nederland B.V., Medical Systems Roche Nederland B.V.
-
-
-
-
-
-
-
Sanofi-Synthelabo B.V. Schering-Plough B.V. Servier Nederland B.V. Terumo Benelux B.V. Tramedico B.V. Van den Bergh Nederland Yamanouchi Pharma B.V. 3M Pharma Nederland B.V.
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
Be geleid ingscommissie
Hartinterventies Nederland
Nieuwsbrief
Begeleidingscommissie Hartinterventies Nederland WachtlJstinventarlsatle PTCA en hartoperatles - pelidatum 15 oktober 2001 Dr. K. T. Koch, secretaris BHN, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam. Ziekenhuls AMC Amphia Antonius AZM AZN AZG AZVU Catharina Dijkzigt LUMC OLVG UMCU Weezenlanden Totaal
Modlane wachttlJd PTCA In maanden 0,5 1,5 0,75 0,5 0,5
Voorspolde wachttlJd PTCA In maanden 1 2 1 1,5 1 1 1,5 1
1 1 1
1,5 0,75 0,75 1 0,75
0,75 0,5 0,5 0,5 3 maanden >2 maanden 40 0 0 11 105 30 93 0 0 32 0 0 37 0 0 60 0 0 16 2 0 1 40 3 1 43 0 36 0 0 30 0 0 48 0 0 39 1 1 37 619 13
NB: informatie over wachttijden te verkrijgen bij het desbetreffende ziekenhuis.
Ziekenhuls AMC Amphia Antonius AZM AZN AZG AZVU Catharina Dijkzigt LUMC OLVG UMCU Weezenlanden Totaal
Voorspelde wachttljd hartoperatles In maanden 1,5 1,5 4 4 5
4,5 3,5
Aantal ptUnlinte op de hartopewachtlUst Medlane wachttjd hartoperatlo In maanden totaal :3 maandon >2 maanden 9 5 58 0,75 1
1,5 1
2,5 2,5 1,6
1
1
4,5 9 1,5 2
1,5
8
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
4
1,5 2 3,5
177 330 127 166 93 86 95 115 205 91 80 265 1888
50 103 35 27 41 37 16 45 179 3 65 163 773
23 73 15 24 28 15 6 25 144 0 0 122 480
29
Cardio Vasculair Onderwijs Instituut
_og_!mmm
Getting research Into practice Voordat diagnostische en therapeutische technieken routine worden in de praktijk van de cardioloog, zijn meestal jaren van onderzoek en ontwikkeling verlopen. Veel onderzoek leidt zelf niet eens tot bruikbare toepassingen. Anderzijds bereiken zeer bruikbare ontwikkelingen de praktijk pas zeer laat doordat een goede link tussen onderzoek en klinische implementatie ontbreekt. Die link tussen basisonderzoek en klinische implementatie wordt bij uitstek gevormd door het Interuniversitair Cardiologisch Instituut Nederland (ICIN). Sinds 1997 ontwikkelt het CVOI samen met het ICIN nascholingsdagen met als thema: 'Getting research into practice' (GRIP). Deze vijfde GRIP-cursus heeft als thema: 'Advanced Cardiac Imaging - where do we go from here?'
Advanced Cardiac Imaging - where do we go from here? Cardiac imaging heeft de laatste jaren een voortvarende technische ontwikkeling doorgemaakt. De toepassingen bij wetenschappelijk onderzoek zijn onDr. H.R. Michels, directeur, cardioloog. Mw. N.M. Panhuyzen-Goedkoop, co6rdinator, cardioloog. Mw. K.B. Schick, office manager. CVOl-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01. fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected]
voorstelbaar groot. De klinische toepassing kent echter zijn beperkingen. Deze GRIP-cursus toont u een overzicht van de technische ontwikkelingen en bijzondere klinische toepassingen voor de diagnostiek van hart- en vaatziekten, waarbij u wordt meegenomen langs echocardiografie (onder meer TDI), nucleaire technieken, MRI, EBCT, PET en diverse vormen van stressonderzoek. Ook nieuwe tracers die worden toegepast in de wereld van 'Advanced Cardiac Imaging' komen aan bod. In de workshops wordt dieper met u ingegaan op de in de plenaire sessie besproken onderwerpen. E E.E. van der Wall, A.C. van Rossum, cursusleiders.
Programma Getting research Into practice: Advanced Cardiac Imaging - where do we go from here? vrlJdag 18 Januarl 2002, Gertrudis Kapel, Utrecht LET OP: VERPLAATST VAN 14 DECEMBER 2001
Vrijdag 18 januani 2002 09.00 uur
Ontvangst en inschrijving
Voorzitter M.J.M. Cramer 09.30 uur
E.E. van der Wall
Inleiding
Advanced Cardiac Imaging Tidal wave Doppler Imaging (TDI) en 3D-echocardiografie: 09.45 uur principe, ontwikkeling en klinische toepassing Positron Emission Tomography (PET): 10.10 uur ontwikkeling en toepassimg van nieuwe tracers Cardiac CT: Electron Beam Computed Tomography and multi-slice CT 10.35 uur
1.00 uur
30
W. Jaarsma
F.C. Visser K Nieman
Koffie
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs Instituut
Clinical applicatiorI 11.30 uur Echocardiografie, echo-doppler en oesophagusechocardiografie: state ofthe art 11.55 uur Nucleaire stress: een nieuwe gouden standaard? 12.20 uur MRI: waarom doen wij dit?
12.45 uur
Lunch
13.30 uur
Drie workshops a 35 minuten: I Echocardiografie: van techniek naar diagnostiek II Nucleaire geneeskunde: van stress naar praktijk III MRI: van beeld naar patient
15.15 uur
Thee
15.35 uur
Samenvatting en sluiting
C.H. Peels E.E. van der Wall A.C. van Rossum
C.H. Peels/W. Jaarsma E.E. van der Wall/M.J.M. Cramer A.C. van Rossum
A.C. van Rossum
Doelgroep Cardiologen (in opleiding), nucleair-geneeskundigen en radiologen. NVVC-accreditatie 8 punten.
Aanmelding U kunt zich aanmelden door ondertekening van de eenmalige incassokaart voor een bedrag van E 140,-. Annuleren Tot 7 dagen van tevoren wordt £ 25,- in rekening gebracht, daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd. Voor meer informatie
CVOI-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected], Internet: www.cvoi.org.
Wijziging Deelnemersbijdragen CVOI-cursus m.i.v. 1 september 2001 * *
* *
standaardcursus avondcursus echoavonden OCC annuleringskosten tot 7 dagen tevoren daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd
Netherlands Hcart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
£ 140,£ 35,£ 115,70,£E 25,-
31
Cardio Vasculair Onderwijs Instituut
sX
Antitrombotische behandeling bliJ coronair IlJden: nleuwe gegevens 2001 Bij de behandeling van patienten met een acuut coronair syndroom nemen antitrombotische geneesmiddelen een prominente plaats in. De pathogenetische betekenis van thrombi in de kransvaten is groot, en de mogelijkheden voor preventie en behandeling hiervan zijn sterk toegenomen. Klinisch worden verschillende vormen van acute coronaire syndromen onderscheiden, en bij elk hiervan heeft de antitrombotische behandeling de laatste jaren een eigen wetenschappelijke ontwikkeling doorgemaakt. Er is een mozaiek ontstaan van klinisch-wetenschappelijke 'evidence', waardoor geneesmiddelen soms bij verschillende indicaties verschillend lijken te werken.
tI - l a*-S
zuilen toelichten en hun mening zullen
In het jaar 2001 is aan deze wetenschappelijke basis een belangrijke hoeveelheid nieuwe evidence toegevoegd. Er zijn nieuwe middelen geintroduceerd en bestaande middelen zijn op de proef gesteld bij nieuwe indicaties, in nieuwe doseringen of in nieuwe combinaties. Dat biedt mogelijkheden om onze zorg te verbeteren, maar het geeft ook problemen om al deze gegevens in de praktijk te integreren. Om dit zo goed mogelijk te doen, is een CVOIsymposium georganiseerd waar Nederlandse experts de nieuwe gegevens
geven over de betekenis ervan voor de praktijk. Om dit te laten aansluiten bij de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC), zullen vertegenwoordigers van de werkgroep Acute Coronaire Syndromen (WACS) een bijdrage leveren. Tevens zal de Werkgroep Farmacotherapie van de NVVC vertegenwoordigd zijn. In discussie met de deelnemers zal getracht worden te komen tot aanbevelingen en eventueel aanvullingen voor de bestaande richtlijnen. R.J.G. Peters, cursusleider.
Programma Antftrombotlsche behandeling bli coronair Iliden: niouwe gegevens 2001.
Programma Antitrombotische behandellng blJ coronair lliden: nleuwe gegevens 2001 Vrljdag 25 januarl 2002, Grand Hotel Karel V, Utrecht 09.30 uur
Ontvangst en inschrijving
10.00 uur
Opening
Deel 1. Antitrombotische behandeling bij onstabiele angina pectoris
R.J.G. Peters Voorzitter: P.J.L.M. Bernink
GP-IIb/IIIa-remmers GUSTO IV meta-analyse
M.L. Simoons E. Boersma
10.40 uur
Clopidogrel (CURE)
R.J.G. Peters
11.10 uur
Orale anticoagulantia (WARIS 2, ASPECT)
F.W.A. Verheugt
11.40 uur
Discussie
A.A. Voors/P.J.L.M. Bernink
12.15 uur
Lunch
10.10 uur
32
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs Instituut
Deel 2. Antitrombotische behandeling bij interventie
Voorzitter: M.J. de Boer
13.30 uur
GP-IIb/IIIa-remmers bij interventie (TARGET, ESPRIT)
H.R. Michels
14.00 uur
Clopidogrel bij interventie (PCI-CURE)
R.J.G. Peters
14.30 uur
Orale anticoagulantia bij interventie (BAAS)
J.M. ten Berg/F.W.A. Verheugt
15.00 uur
Discussie
H.R. Michels/M.J. de Boer
15.15 uur
Thee
Deel 3. Antitrombotische behandeling bij infarct
Voorzitter: F.W.A. Verheugt
15.45 uur
Trombolyse en GP-IIb/AIIa-remmers (ASSENT 3, GUSTO V)
A.E.R. Arnold
16.15 uur
Primaire PTCA en GP-IIb/IIIa-remmers
M.J. de Boer
16.45 uur
Discussie
W.H. van Gilst/F.W.A. Verheugt
17.00 uur
Sluiting
Doelgroep Cardiologen (in opleiding).
NVVC-accreditatie 8 punten. Aanmelding U kunt zich aanmelden door ondertekening van de eenmalige incassokaart voor een bedrag van E 140,-. Annuleren Tot 7 dagen van tevoren wordt £ 25,- in rekening gebracht, daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd. Voor meer informatie CVOI-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected], Internet: www.cvoi.org.
Netherlands Hcart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
33
Cardio Vasculair Onderwijs Instituut
Proramma
CVOI
Verllcht de automatische pacemaker uw
praktljk?
De volautomatische pacemaker komt eraan. In de afgelopen jaren zijn ontwerpen voor het automatisch vaststellen van de prikkel- en sensingdrempel van boezem en kamer gereedgekomen. Thans worden bij geimplanteerde pacemakers de langetermijnresultaten van deze algoritmen getoetst. Naast deze basisvoorwaarden voor chronische hartstimulatie zijn inmiddels ook de voortdurende aanpassing van het AV-interval en van de sensoren voor de adaptatie van de stimulatiefrequentie breed geaccepteerde programma's van de zelfstandig werkende pacemaker. Wegens het steeds vaker optreden van boezemritmestoornissen is de automatische interpretatie hiervan door de pacemaker van groot belang geworden. Dit vroeg om geavanceerde algoritmen voor 'mode switching'. Daamaast kan de huidige generatie pacemakers veel
informatie vergaren over het finctioneren van de pacemaker, de geleiders, de batterij en het intrinsieke hartritme. Dit heeft tot gevolg dat door 'logging' van de data het diagnostische vermogen van de pacemaker enorm is toegenomen. Op het eerste gezicht lijkt 'deze verzelfstandiging' van de chronische stimulatie therapie uiterst aantrekkelijk, omdat de controles tijdens follow-up minder tijd en energie vergen en eventuele gebreken sneller zichtbaar worden. Met andere woorden, de automatische pacemaker zou kunnen leiden tot een vermindering van de werkbelasting voor de cardioloog en de pacemakertechnicus.
Of dat op dit moment al echt het geval is, is nog maar de vraag. Is de kwaliteit van de automatisering van de pacing- en sensingfincties zo betrouwbaar dat we er blindelings op kunnen vertrouwen? En wat moet er gedaan worden met de overvloed aan langetermijngegevens die als een rapport op ons bureau wordt neergelegd? Wie is er uiteindelijk verantwoordelijk voor de automatische veranderingen die de pacemaker toepast? Tijdens deze zevende Pacemakercursus zullen aan de hand van casuistiek en de meest recente gegevens uit de literatuur de prestaties van de verschillende programma's worden besproken. Zoals gewoonlijk is uw bijdrage aan de discussie onmisbaar om een standpunt over deze ontwikkeling te kunnen formuleren. N.M. van Hemel, cursusleider.
Programma Verlicht de automatische pacemaker uw praktljk? Vrljdag 22 februarl 2002, Gertmdls Kapel, Utrecht
Voorzitter: L. C. Slegers, namens de werkgroep Hartstimulatie N.M. van Hemel
09.30 uur
Opening
09.35 uur
Toets; opinie van de deelnemers
09.45 uur
Is automatische drempelmeting voldoende betrouwbaar?
W.G. de Voogt
10.30 uur
Kan patroonherkenning van het intracardiale signaal volledig worden geautomatiseerd?
F.H.M. Wittkampf
1 1.00 uur
Koffie
11.30 uur
Verbeteren de diagnostische functies van de pacemaker onze behandeling?
R. Stroobandt
12.30 uur
Automatische aanpassing van de stimulatiefrequentie, een betrouwbare zaak?
RC. Funck
34
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs lnstituut
13.00 uur
Lunch
Voorzitter: H.J. G.M. Crijns, namens de Commissie Hartritmestoornissen van de NVVC Thema 'De dageijkse praktijk'; een serie klinische observaties over het nut en de onzin van automatisering van pacemakers Casus 1 Casus 2 Casus 3 Casus 4
P.J. Senden L.C. Slegers J. Lam G.P. Kimman
15.00 uur
Mijn visie op de automatische pacemaker
N.M. van Hemel/C.C. de Cock
15.40 uur
Discussie o.l.v. de middagvoorzitter
16.00 uur
Afsluiting
14.00 uur
N.M. van Hemel
Doelgroep Cardiologen (in opleiding), pacemakertechnici.
NVVC-accreditatie 8 punten. Aanmelding U kunt zich aanmelden door ondertekening van de eenmalige incassokaart voor een bedrag van e 140,-. Annuleren Tot 7 dagen van tevoren wordt E 25,- in rekening gebracht, daarna bent u het gehele bedrag verschuldigd. Voor meer informatie CVOI-bureau, Postbus 19192, 3501 DD Utrecht, tel.: 030-234 50 01, fax: 030-234 50 02, e-mail: [email protected], Internet: www.cvoi.org.
Adres website en e-mailadressen gewijzigdl [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
www.cvoi.org
35
CardioVasculair Onderwijs Instituut
Cursusprogramma CVOI Datum 18 januari 2002
Titel/onderwerp/locatie
Cursusleider E.E. van der Wall/ A.C. van Rossum
Getting research into practice: Advanced Cardiac Imaging Gertrudis Kapel, Utrecht
Accreditatie 8 punten
25 januari 2002
Antithrombotische behandeling bij coronair lijden Grand Hotel Karel V, Utrecht
RJ.G. Peters
8 punten
7 februari 2002
Vijfde Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
2 punten
22 februari 2002
Automatische pacemaker Gertrudis Kapel, Utrecht
N.M. van Hemel
8 punten
7 maart 2002
Zesde Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
2 punten
8 maart 2002
Klepchirurgie Gertrudis Kapel, Utrecht
C.H. Peels/ L.H.B. Baur
8 punten
10-14 april 2002
View on Imaging in cardiology Florence, Italie
E.E. van der Wall/ N.M. Panhuyzen
12 punten
4 april 2002
Zevende Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
2 punten
25 en 26 april 2002
Voorjaarscongres NVVC Kurhaus, Scheveningen
Congrescommissie
23 mei 2002
Achtste Echoavond Restaurant Hoog Brabant, Utrecht
B.J.M. Delemarre
31 mei-1 juni 2002
Tour d'horizon Oranje Hotel, Noordwijk
M.J.M. Cramer/
H.R. Michels
20 punten
6-8 juni 2002
Hollands hart in Europa; coronaire sclerose European Heart House, Nice, Frankrijk
W.H. van Gilst
12 punten
14 juni 2002
De cardioloog te recht Gertrudis Kapel, Utrecht
R
van Nieuwenhuizen
8+4 punten 2 punten
8 punten
Overige symposla/cursussen geaccredfteerd door de Nederlandse Vereniging voor Cardlologle Datum
Titel/onderwerp/locatie
Cursusleider
24 januari 2002
Vascular biology workshop Sint Gerlach, Maastricht
P.A.F.M. Doevendans
6 punten
28-30 januari 2002
Towards molecular and gene therapy for heart disease San Diego, VS
P.A.F.M. Doevendans
8 punten
1 februari 2002
Rechterventrikel, in het perspectief van de algemene cardioloog Kasteel De Wittenberg, Wassenaar
J.H. Romkes
7 punten
7 en 8 februari 2002 Laatste cursus echocardiografie: ischemische hartziekten B.M. Delemarre Crown Plaza Promenade Hotel, Den Haag 36
Accreditatie
15 punten
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
CardioVasculair Onderwijs Instituut
18-22 februari 2002
11th Postgraduate course on advances in cardiac ultrasound Davos, Zwitserland
J.RT.C. Roelandt
19 februari 2002
8ste Echoput-symposium: risicomanagement Restaurant De Echoput, Apeldoorn
L. Cozijnsen
1-2 maart 2002
Hedendaagse pacemakertherapie: supraventriculaire functiestoornissen en wat dan? Crans Montana, Zwitserland
H.J.G.M. Crijns
12 punten
Patientenpalet, een dokter, een gezondheidszorg, verschillende patienten Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg
KNMG
12 punten CPD
Medisch Specialist 2002 De Rode Hoed, Amsterdam
Orde
7-8 maart 2002
10 april 2002
24 punten 3 punten
8 punten CPD
Regels voor accreditatle van na- en bljscholing door de NWC/Commissle Kwalitelt-CVOI Algemene bepalingen bij het indienen van accreditatieaanvragen 1. Aanmelding van een cursus/symposium dient ten minste twee maanden (datum binnenkomst CVOI) voor de geplande cursusdatum te geschieden bij de directeur van het CVOI. Voor werkgroepen en commissies van de NVVC en voor regionale cardiologenverenigingen wordt een aanvraagtermijn van een maand gehanteerd. 2. Aanmeldingsformulieren zijn te verkrijgen bij het CVOI-bureau; het verzoek tot accreditatie wordt pas in behandeling genomen na ontvangst van de volledig ingevulde formulieren. 3. Het aanmeldingsformulier dient vergezeld te gaan van het programma van de cursus/het symposium, een lijst van leden van de programmacommissie en de uitnodigingsbrief. 4. Tot goed gebruik behoort dat de uitnodigingsbrief op eigen briefpapier geschiedt en niet op briefpapier van de sponsor. 5. Het programma moet algemeen toegankelijk zijn voor elke in Nederland werkzame cardioloog (i.o.). D.w.z. individuele mailing aan alle Nederlandse cardiologen (i.o.) en/oftijdige publicatie in het tijdschrift Netherlands Heart Journal (voorheen: Cardiologie). 6. Het programma moet inhoudelijk van hoogstaand niveau zijn, gewaarborgd door een onafhankelijke programmacommissie. 7. Accreditatie geschiedt op basis van inhoud en is onafhankelijk van de wijze van organisatie en de aard van sponsoring. 8. Rondom voor- en najaarscongressen van de NVVC wordt een accreditatievrije periode in acht genomen. Dit betekent dat vanaf de maandag voorafgaande aan genoemde congressen tot en met de zondag erna geen accreditatie aan andere cursussen ofcongressen kan worden verleend. (Besluit Algemeen Bestuur NVVC, december 1999.)
Netherlands Heart Journal, Volume 10, Number 1, January 2002
37
